Arbeidsrelatie ZZP cruciaal. Schijnzelfstandigheid zorg en bouw

Niet overeenkomst maar arbeidsrelatie bepalend voor schijnzelfstandigheid

De Hoge Raad oordeelde onlangs dat de inhoud van de arbeidsrelatie beslissend is bij het vraagstuk of er sprake is van een relatie als ZZP’er of werknemersrelatie. De modelovereenkomst tussen zelfstandige is onvoldoende dekkend. Ondanks dat zelfstandigen jaren werken met de modelovereenkomst, waarin staat dat er geen sprake is van een arbeidsrelatie, is de praktijk dus leidend. ZZP’ers in de bouw of verpleging blijken vaak in loondienst.

Schijnzelfstandigheid in de zorg en bouw

De uitspraak betekent dat veel ZZP’ers als schijnzelfstandigen aan de slag zijn bij opdrachtgevers. De Hoge Raad stelt dat de wet bepaalt of partijen een arbeidsovereenkomst hebben. De onderlinge partijen kunnen dat niet zelf beslissen met een overeenkomst. De ‘bedoeling van de partijen’ is middels een overeenkomst is niet meer van waarde.

Dit betekent dat veel zelfstandigen opnieuw naar het contract moeten kijken en naar de inhoud van de opdracht. Bepaalt de zelfstandige zelf de werktijden, uren en factuurt de zelfstandige ook zelf? Is een ZZP’er daadwerkelijk aan de slag als ondernemer? Een vraagstuk dat veel speelt in de gezondheidszorg en de bouw.

Lees ook: "Dit moet je weten als er even geen werkzaamheden zijn voor je werknemer"

ZZP’er of in loondienst

De uitvoering van de werkzaamheden is bepalend voor de vraag of er geen dienstverband is. Indien een ZZP’er volledig bekend is met de organisatie, hetzelfde werk doet als een werknemer en niet onafhankelijk opereert, kan dit al duiden op schijnzelfstandigheid. Ook als dit is opgenomen in een overeenkomst.

Voorgaande komt met name voor in de zorg en in de bouw. In deze sectoren voeren ZZP’ers vrijwel dezelfde werkzaamheden uit als werknemers in loondienst. Tevens worden veel ZZP’ers in deze sectoren ingezet door bemiddelende partijen. In sommige situaties factureert de zelfstandige niet aan de opdrachtgever maar aan de bemiddelende partij.

Lees ook: "BTW vrijgesteld in de zorg? Niet altijd via bemiddelingsbureau"

Schijnzelfstandigheid in de praktijk

Wanneer de zelfstandige en opdrachtgever tevreden zijn over de samenwerking, hoeft er weinig te veranderen. In de praktijk ziet men vaker dergelijke uitspraken wanneer het misgaat. Bijvoorbeeld wanneer een voorlopige kracht toch een arbeidsovereenkomst wil.

Maar ook wanneer een tijdelijke kracht een ontslagvergoeding wil. Niet alleen ZZP’ers maar ook pensioenfondsen kunnen naar de rechter stappen. Vaak omdat pensioenfondsen vinden dat een werkgever meer pensioenpremie behoren af te dragen omdat in de praktijk blijkt dat een werkgever veel meer werknemers heeft. Dit geldt ook voor de Belastingdienst die oordeelt dat een zelfstandige geen zelfstandige is. De zelfstandige heeft dan geen recht op ondernemersvoordelen.

Wanneer er volgens de Belastingdienst sprake is van ‘opzettelijke schijnzelfstandigheid’ kan de Belastingdienst overgaan tot naheffingsaanslagen bij de werkgever.

ZEZ uitkering